W radiowej Trójce odbyła się rozmowa z Katarzyną Parzuchowską i prof. Andrzejem Cechnickim o tym, czy chorobie psychicznej można zapobiec.
Link do niej to: https://www.polskieradio.pl/9/8134/Artykul/2570160,Czy-chorobie-psychicznej-mozna-zapobiec?fbclid=IwAR3mnJcKX1PrLANssSsWUOELspItneBTUhKfdQocMdyqjsULAcJcICPBKPw
Na stronie radia czytamy: Czy na chorobę psychiczną skazują nas geny, a my nie mamy na nią żadnego wpływu? Czy może jest odwrotnie? Jeżeli możemy zapobiec chorobom psychicznym, to którym? Jak to zrobić? – Bardzo niewiele jest sytuacji, w których zaburzenie jest zdeterminowane – stwierdza psychiatra dr Andrzej Cechnicki.
Jak wyjaśnia specjalista, o tym, czy gen odpowiedzialny za chorobę uaktywni się, decydują nasze otoczenie i sytuacja życiowa, z którymi mamy do czynienia od momentu przyjścia na świat, a nawet wcześniej.
– Kontekst, który może obudzić dyspozycję do chorowania, może pogłębić wrażliwość, odebrać odporność i umiejętność radzenia sobie ze stresem życia. Jest on często bardzo zróżnicowany i jest go dużo więcej, niż nam się wydaje. Są zaniedbania, brak troski, niezauważanie wczesnych problemów dziecka, które reaguje nie wprost – zaznacza prof. Andrzej Cechnicki.
– Zapobieganie jest niezwykle ważne. To podstawowa zasada im szybciej identyfikujemy problemy, im szybciej dajemy wsparcie, tym większa szansa, że zaburzenia się nie rozwiną, a jeżeli się pojawią, jest większa szansa na szybkie wyleczenie – podsumowuje.
W drugiej godzinie audycji gościem była Katarzyna Parzuchowska – ekspertka do spraw chorób psychicznych oraz edukatorka w Fundacji eFkropka.
Zapraszamy do posłuchania.
Poniżej cytaty z wypowiedzi prof. Andrzeja Cechnickiego i z tekstu Katarzyny Parzuchowskiej o objawach zwiastunowych.
„Około miliona osób choruje psychicznie w Polsce, w tym 400 tysięcy cierpi na schizofrenię. Najczęściej nie wiemy, co przeżywają w swoim wewnętrznym świecie. Są dla nas niewidoczni, choć codziennie spotykamy ich w naszym najbliższym otoczeniu: w pracy, w sklepie, na uczelni, w kościele (…) Na choroby psychiczne zapadają osoby mało odporne na stres, o dużej wrażliwości i cienkiej skórze. Łatwe do zranienia. Są przygniecione naporem bodźców, których nie potrafią selekcjonować. Mylnie je odczytują i nieadekwatnie na nie odpowiadają. Bariera odporności najczęściej zostaje przekroczona, kiedy zmiany w nas i otoczeniu ulegają gwałtownemu przyspieszeniu, stają się coraz bardziej złożone, wymagające i coraz mniej przewidywalne, jak to się dzieje w okresie dojrzewania. Młody człowiek najpierw reaguje lękiem, stanami depresyjnymi, wycofywaniem się z kontaktów z rówieśnikami, wreszcie psychozą. Pojawiają się omamy, urojenia albo bardzo głęboka izolacja. (…) W okresie rozwiniętej psychozy człowiek jest przekonany, że ludzie ludziom są nieżyczliwi, może nawet zmówili się, aby wyrządzić mu krzywdę. Wychodząc na ulicę, skanuje wzrokiem przechodniów, ich uśmiechy odbiera jako szydercze i myśli: „oni mnie prześladują”. Wraca i zamyka się w domu. Identycznie zachowuje się Trelkovsky, bohater „Lokatora” Polańskiego. W psychozie człowiek czuje, jakby cały świat napierał na niego. Poczucie odrębności między mną a tobą, mną a światem ulega rozbiciu.”. Mówił prof. Andrzej Cechnicki w wywiadzie „Ciepło leczy”, którego udzielił pani Katarzynie Kubisiowskiej.
Cała rozmowa: https://opoka.org.pl/biblioteka/I/IZ/tp201303-cechnicki.html i https://www.tygodnikpowszechny.pl/cieplo-leczy-18304
Najbliższej nocy z niedzieli na poniedziałek będzie można posłuchać rozmowy z tym bardzo doświadczonym psychiatrą i psychoterapeutą. Od północy do pierwszej nad ranem prof. Cechnicki będzie gościem audycji „Nie do powiedzenia” Agnieszki Furtak-Bilnik w Trzecim Programie Polskiego Radia. Audycja będzie później dostępna także do odsłuchania później na swojej stronie: https://www.polskieradio.pl/9/8134,Nie-do-powiedzenia.
Prof. Andrzej Cechnicki jest psychiatrą i psychoterapeutą, kierownikiem Zakładu Psychiatrii Środowiskowej Katedry Psychiatrii CMUJ w Krakowie. Krajowym koordynatorem Programu Przeciwko Piętnie i Wykluczeniu Osób Chorujących Psychicznie we współpracy z WHO. Pomysłodawcą i realizatorem krakowskiego systemu leczenia i rehabilitacji osób chorujących na schizofrenię oraz programu integracji zawodowej: pensjonatu U Pana Cogito, Cateringu Cogito i Zielonego Domu, w których zostały zatrudnione osoby po kryzysach psychicznych.
Drugim gościem audycji będzie Katarzyna Parzuchowska, od godziny pierwszej do drugiej nad ranem. Doświadczyła ona kryzysu psychicznego i teraz działa na rzecz osób chorujących psychicznie. Prowadzi bloga poświęconego tematowi życia ze schizofrenią, którym udowadnia, że może to być życie pełne wspaniałych ludzi i przeżyć, że ta podstępna choroba może odpuścić i pozwolić osobie, która jej doświadczyła żyć pełnią życia. Katarzyna Parzuchowska jest jedną z założycielek i aktorek Teatru Kryzys dla ludzi z doświadczeniem kryzysu psychicznego, współpracuje z Fundacją eFkropka, przeprowadziła badania dotyczące standardów w opiece psychiatrycznej. Należy do Akademii Liderów Cogito skupiającej ludzi doświadczonych kryzysem działających na rzecz ludzi, którzy go doświadczają.
W swoim blogu pisze: Nie ma jednak czarodziejki, która powie: „Wejdziesz teraz na drogę zdrowia i czary mary i wszystko gra!”. Jeśli spotkaliście taką czarodziejkę, koniecznie dajcie mi na nią namiar. Tymczasem pozostaje zaakceptować, że na drodze zdrowienia, każdy pilot musi być gotowy na to, że „to może wrócić”. To normalne. Choroby psychiczne są przewlekłe. Pozostaje nam ze stoickim spokojem zaakceptować ten fakt. Nie oznacza to jednak, że mimo nawrotów, nie możemy zachować zdrowia. Szkopuł w tym, jak to zrobić?
Nawrót jako zwrot akcji w Twojej książce
Bez względu na to, czy sądzisz, że Twoje życie zostało już zapisane, czy uważasz, że sam piszesz swoje karty – jesteś niczym księga. Nawrót z kolei to taki zwrot akcji w Twojej księdze. Można się załamać na jego widok. Można mówić: „nie cierpię tego”, ale i tak będziesz cierpiał. W moim przypadku skuteczne jest po prostu wycofanie się do roli obserwatora tej trudnej chwili. Włączam więc analityka, który pyta: „Dlaczego znowu mi się to pojawia?”; Co takiego ostatnio mi się przydarzyło?”; „Co jest źródłem?”; „Czego jest za dużo, a czego za mało?”; „Co mogę zrobić, żeby było lepiej?”. Po tych rozważaniach zwykle trzymam w garść odpowiedzi. To doskonała garść, którą można dzielić się z otoczeniem i specjalistami. To garść, w której kryją się i potrzeby, i nowe pomysły, i rozwiązania na obecną chwilę.
Pierwsze sygnały i działanie
Każdy z pilotów ma inne objawy zwiastunowe. Moimi są m.in.: branie zbyt dużo na siebie, nadmierna obowiązkowość, jednoczesne obezwładniające zmęczenie i brak chęci na cokolwiek, drażliwość, frustracja – jednym słowem taki mały rys z lekka depresyjny. Nic dziwnego, że przy takich objawach czuję, że jeśli dłużej to potrwa, to zwariuje na bank. Dlatego od razu przechodzę do działania. Deska ratunku numer jeden – psychiatra. Koło pomocy numer dwa – terapeuta. No i telefon do przyjaciół.
Jakie mogą być objawy zwiastujące nawrót?
Zrobiłam tę listę na użytek własny, ale warto listę swoich objawów zwiastunowych po prostu wypracować ze swoim lekarzem prowadzącym.
Na takiej własnej liście można uwzględnić np.:
NASTRÓJ: jego zmienność, nastroje depresyjne, utrata zdolności do płaczu, nadmierna płaczliwość, utrata zdolności do odczuwania radości, powracające lęki, niepokój, euforyczność, nakręcanie się pomysłami.
FUNKCJONOWANIE: zaburzenia łaknienia, nadmierny apetyt, zaburzenia cyklu dobowego snu, pobudzenie, brak aktywności, słomiany zapał, branie za dużo na siebie.
RELACJE: wycofanie, chęć odcięcia się od otoczenia, unikanie kontaktu, prowokowanie ciągłych kłótni, drażliwość.
SPRAWNOŚĆ MYŚLENIA: problemy z koncentracją, „pustka w głowie”, problemy z pamięcią.
ZWIEWNE PSYCHOTYCZNE: głosy, omamy, urojenia (różne rodzaje).
SENSORYCZNE: wrażliwość na dźwięki i światło.
CIAŁO: napięcie w ciele, stałe bóle, zmęczenie, zmniejszenie dbałości o higienę.
INNE – specyficzne tylko dla Ciebie, np. w moim przypadku nadmierne sprzątanie.
Więcej pod linkiem: https://blogoschizofrenii.wordpress.com/2020/07/19/19-zwroty-akcji-w-zdrowieniu-i-lista-zwiastunowych-objawow/?fbclid=IwAR3tjTyNfzqXIRN6kjOaFjIPltBlIt8vYbXvMgkZcgfd6Zp9sAzsFwUcRDM
Żródło: www.polskieradio.pl, opoka.org.pl, blogoschizofrenii.wordpress.com (Jak zostałam pilotem F.20?)
