Doktor Izabela Ciuńczyk, dyrektor Środkowopomorskiego Centrum Zdrowia Psychicznego MEDiSON w Koszalinie zajęła I miejsce w Konkursie Sukces Roku 2020 w Ochronie Zdrowia – Liderzy Medycyny w kategorii „Menadżer zdrowia – placówki prywatne”. Z panią doktor rozmawiamy o tym, jakie korzyści ma Koszalin z udziału w pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego oraz jaki wpływ na stan psychiczny Polaków wywiera pandemia koronawirusa.
Rozmawiał: Andrzej Mielcarek
– Psychiatria, szczególnie dziecięca, jest jedną z najbardziej zaniedbanych dziedzin opieki zdrowotnej w Polsce. Wszystkiego jest za mało: lekarzy, pieniędzy, szpitali. Zgadza się pani z takim twierdzeniem?
– Całkowicie. Budżet całej służby zdrowia jest niedoszacowany, a kwoty przewidziane na opiekę psychiatryczną są szczególnie skromne w stosunku do potrzeb i w porównaniu z wydatkami innych krajów Unii Europejskiej. Mniej niż Polska na psychiatrię wydaje tylko Bułgaria. Potrzebujemy rocznie dodatkowych półtora miliarda złotych, żeby być bliżej średniej europejskiej. Budżet niemieckiej psychiatrii jest około 10 razy większy niż polskiej.
– A kadry?
– Od momentu wejścia Polski do UE wyjechało do pracy za granicą ponad 1000 lekarzy ze specjalizacją psychiatryczną. Z kolei rynek psychoterapii, tak jak rynek stomatologiczny, jest w zupełności sprywatyzowany. Oznacza to, że dostęp do psychoterapii większości Polaków mocno ograniczają możliwości finansowe.
– Tymczasem liczba osób potrzebujących fachowego wsparcia systematycznie rośnie…
– Badanie Instytutu Psychiatrii i Neurologii wykonane w 2011 roku pokazało, że co czwarty Polak jest osobą, która doświadczyła kryzysu lub jest w trakcie kryzysu. Badanie przeprowadzono ponownie w 2020 roku, czekamy na jego wyniki. Spodziewamy się wysokich wskaźników, bo z praktyki lekarzy psychiatrów wynika, że liczba kryzysów psychicznych rzeczywiście wzrasta. Dotyczą one zresztą przedstawicieli wszystkich środowisk, również medycznego. Naczelna Izba Lekarska przeprowadziła na niewielkiej grupie lekarzy badanie, które wykazało, że 80 procent spośród nich w 2020 roku skarżyło się na mniejsze lub większe kryzysy. Badani stwierdzali, że gdyby dostęp do psychiatrii był łatwiejszy, to chętnie skorzystaliby z pomocy. Czterech na pięciu lekarzy potrzebuje wsparcia, chociażby psychoterapeutycznego. To mówi samo za siebie. Skala potrzeb jest ogromna.
– Tysiąc psychiatrów wyjechało, a ilu zostało?
– Około czterech tysięcy, zdecydowanie za mało. Na całe szczęście powstają programy, które mają zachęcać młodych lekarzy do robienia specjalizacji z psychiatrii. Finansowanie będzie pochodzić z budżetu unijnego w perspektywie finansowej do 2027 roku. Nacisk kładzie się w nich na psychiatrię dziecięco-młodzieżową, bo tu są największe braki, które obrazowo i dobitnie pokazał raport Najwyższej Izby Kontroli: stare budynki, zużyte łóżka szpitalne, podarta pościel, jedna łazienka na całe szpitalne piętro. Ale potrzebni są również psychiatrzy dla dorosłych, bo młody człowiek kiedyś skończy 18 lat i nie przejdzie nagle do raju psychiatrycznego.
– MEDiSON, czyli państwa prywatna firma, prowadząca szpital psychiatryczny w Koszalinie, dostała kilka lat temu wypowiedzenie poprzedniej siedziby. Był to dramatyczny moment. Państwo zdecydowali się na budowę własnego szpitala na ulicy Sarzyńskiej – dużym wysiłkiem i kosztem. Prywatna firma wyręczyła publiczną służbę zdrowia z opieki psychiatrycznej nad mieszkańcami?
– Muszę zaprotestować. Słowo „wyręczenie” wygląda źle i jest nieadekwatne. Na przełomie wieków pojawiła się możliwość, żeby firmy prywatne mogły zawierać umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. My jesteśmy firmą prywatną, ale mającą umowę z NFZ, na takiej samej zasadzie jak na przykład lekarze rodzinni. Oni również są „prywatni”.
– Jednak w programie pilotażowym nowej organizacji opieki psychiatrycznej, w którym uczestniczą obecnie 33 ośrodki w kraju, MEDiSON jest jedynym podmiotem prywatnym.
– Rzeczywiście tak jest. Pozostałe 32 ośrodki to własność marszałka województwa, innego szczebla władz samorządowych albo uniwersytetu medycznego. Dla mnie to zaszczyt, że prywatna firma została zakwalifikowana do tego programu.
– Udział powołanego przez państwa Środkowopomorskiego Centrum Zdrowia Psychicznego w tym pilotażu to z punktu widzenia osób potrzebujących pomocy dobrodziejstwo. Przede wszystkim oznacza on łatwiejszy dostęp do psychiatry, ale nie tylko.
– Jako zarząd Środkowopomorskiego Centrum Zdrowia Psychicznego mamy za zadanie tak zorganizować pomoc, żeby była ona natychmiastowa, ciągła i skoordynowana. To znaczy, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia Punkty Zgłoszeniowo – Koordynacyjne mają funkcjonować od poniedziałku do piątku od godziny 8 do 18. Właściwie każdy dorosły mieszkaniec Koszalina i powiatu koszalińskiego bez żadnego umawiania się, bez anonsowania, może wejść do przychodni przy ulicy Zwycięstwa 119 lub udać się na Sarzyńską 9 i po prostu powiedzieć, że potrzebuje pomocy. W każdym z punktów jest możliwa pomoc psychologa, pielęgniarek psychiatrycznych i terapeutów środowiskowych. Od razu zaczyna się pierwsza rozmowa i pierwsze diagnozowanie problemu, ustalenie co stoi za kryzysem psychicznym. To co pojawia się w czasie pierwszej rozmowy, ukierunkowuje plan terapii. Pacjent jest natychmiast kierowany do następnego etapu pomagania i leczenia. Jeżeli po pierwszej rozmowie pojawia się wniosek, że potrzebna jest diagnoza lekarza, to pacjent kierowany jest do lekarza. Jeżeli pacjent potrzebuje psychoterapii, to kierowany jest na psychoterapię.
Oznacza to, że jeśli jestem w kryzysie, to nie muszę czekać 2-3 miesięcy na pierwszą wizytę u lekarza specjalisty, tylko od razu dostaję pomoc. A tak było przed wrześniem 2018 roku, kiedy obowiązywały nas – jak wszystkich – sztywne limity NFZ. Pilotaż je znosi. W sytuacjach ostrych kryzysów konsultacja lekarska musi odbyć się w ciągu 72 godzin. Nam udaje się ją zorganizować w ciągu 24 godzin. Nie ma kolejek. Pomoc jest udzielana tu i teraz, a nie za kilka miesięcy. W kryzysach psychicznych najważniejsze jest to, by rozpoczynać wparcie jak najszybciej to możliwe.
cała rozmowa: https://prestizkoszalin.pl/2021/02/izabela-ciunczyk-zdrowia-bez-zdrowia-psychicznego/
Źródło: Prestiż Magazyn Koszaliński
