Są one ujęte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia, z którym można się zapoznać na stronie czp.org.pl Dr Anna Depukat, kierownik Biura Pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego przypomina jak ważnym sercem centrum jest Punkt Zgłoszeniowo Koordynacyjny, że nie jest to miejsce rejestracji ale ustalania wstępnego planu wsparcia. W pilnych przypadkach musi ono ruszyć najpóźniej w ciągu 72 godzin. Rozmawiano też o roli asystentów zdrowienia, miejscu ich certyfikacji. Centra, które nie maja dostępu do asystenta mogą wysłać na szkolenie osobę, którą chcieliby zatrudnić w tej roli. Pani Kierownik zachęcała do odbywania wizyt studyjnych w już istniejących centrach i zwracania się po pomoc do lokalnych oddziałów NFZ, oczywiście Biuro do spraw pilotażu działające przy Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie jest gotowe do wspierania miejsc mających dołączyć do pilotażu. Już wspiera te, które w nim działają. Na stronie czp.org.pl znajduje się standard organizacyjny opisujący sposób budowania struktury centrum.
W spotkaniu uczestniczyła Pani Dorota Olczyk, zastępca dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia.
W centrach zdrowia psychicznego wsparcie można dostać natychmiast, do tego różnorodne, dostosowane do potrzeb pacjenta. Wystarczy przyjść. Nie trzeba zapisywać się wcześniej ani mieć skierowania. Kilka z nich już zorganizowało pomoc kierowaną do uchodźców z Ukrainy.
Miejsca takie działają w ramach pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, który ruszył w 2018 roku. Chodzi w nim o takie zreformowanie psychiatrii, żeby nie opierała się na hospitalizacji, lecz żeby rozwijało się leczenie środowiskowe – dostępne, natychmiastowe, blisko domu, oparte na zasobach i więziach pacjenta. Centrów jest w tej chwili 40. Pełna lista z adresami znajduje się na stronie czp.org.pl. Wkrótce dołączy do programu kolejne 35.
W każdym z centrów działa Punkt Zgłoszeniowo Koordynacyjny, w którym dyżuruje psycholog w godz. 8-18 we wszystkie dni powszednie z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy.
W Punkcie Zgłoszeniowo Koordynacyjnym przeprowadzone jest wstępne rozpoznanie, co się dzieje by ustalić, jakie wsparcie jest potrzebne w związku z tym. Mogą paść pytania o to, co nas sprowadza, styl życia, pracę, sen, jedzenie, relacje, dotychczasową historię leczenia psychiatrycznego/ terapeutycznego, jeśli takowa była.
Na podstawie rozmowy zostaje zaproponowany wstępny plan wsparcia. Jeśli sytuacja zostanie oceniona na pilną, realizacja planu musi ruszyć nie później niż w ciągu 72 godzin.
Plan może obejmować wizyty u psychiatry, terapię indywidualną lub grupową, pobyt na oddziale dziennym, wsparcie zespołu leczenia środowiskowego, który może pacjenta odwiedzać w domu i objąć terapią rodzinną oraz pobyt na oddziale całodobowym, jeśli inne formy wsparcia w danym momencie będą niewystarczające. W niektórych centrach zdrowia psychicznego działa klub pacjenta, tematyczne grupy terapeutyczne np. pracy z ciałem, dostępna jest pomoc dietetyka albo prawnika. Organizowane jest wsparcie w powrocie do pracy lub nauki. Proponuje się wspólne wyjścia do muzeum, kina, na spacer. Bliscy osób doświadczających kryzysu spotykają się w grupach wsparcia.
Centra współpracują z opieką społeczną.
W leczeniu środowiskowym chodzi o to, żeby opanować nie tylko objawy choroby ale tez wspierać pacjenta w zdrowieniu i utrzymaniu zdrowia.
Z bezpłatnego i natychmiastowego wsparcia w centrum zdrowia psychicznego mogą korzystać osoby dorosłe z każdym problemem o podłożu psychicznym z wyjątkiem uzależnień, którymi zajmują się specjalnie do tego powołane miejsca.
Zgodnie z ideą leczenia środowiskowego – w lokalnej społeczności każde centrum ma swój teren odpowiedzialności. Do końca 2027 roku takie centrum ma działać w każdym powiecie, żeby wszyscy mieszkańcy Polski mieli dostęp do ich wsparcia.
Żeby skorzystać ze wsparcia nie trzeba być ubezpieczonym, zgodnie z ustawą o osobach doświadczających kryzysu psychicznego. Nieubezpieczone osoby doświadczające kryzysu psychicznego mają też prawo do refundowanych leków.
Do centrum można przyjść doświadczając depresji, skoków nastroju, bezsenności, stanów lękowych, bólu o podłożu psychicznym – pleców, stawów, głowy, brzucha, mając kłopoty z koncentracją, panowaniem nad gniewem, pamięcią. Wsparcie dostaną tu osoby z zaburzeniami psychotycznymi i afektywnymi, odżywiania. Po pomoc mogą przyjść osoby przeżywające żałobę, utratę pracy, zmagające się z ciężką budzącą lęk chorobą, o osobowości borderline. Można przyjść z każdym problemem o podłożu psychicznym. Samemu lub z osobą towarzyszącą. Można przyjść w swojej sprawie lub żeby zapytać, jak wesprzeć bliską osobę, której psychiczny stan jest niepokojący.
Alarmująca jest każda zmiana w zachowaniu i stylu życia. Lepiej przyjść po radę niepotrzebnie niż coś zbagatelizować.
Przez całą dobę wsparcie można dostać na izbie przyjęć szpitala psychiatrycznego, z którym jest spięte działanie centrum.
W centrach pracują psychiatrzy, psychologowie, psychoterapeuci, pielęgniarki, sanitariusze, asystenci zdrowienia (osoby po kryzysie, które przeszły szkolenie, żeby wspierać osoby trwające w kryzysie).
Osoby, które wymagają intensywnego wsparcia zostają otoczone troską przez koordynatora, który dba o to, by plan leczenia był realizowany i ewentualnie zmieniał się w zależności od dynamiki kryzysu.
Więcej szczegółów i adresy centrów zdrowia psychicznego na stronie czp.org.pl
Osoby, które nie mieszkają na terenie centrum, wsparcie mogą dostać u lekarza pierwszego kontaktu, w Poradni Zdrowia Psychicznego, w Centrum Interwencji Kryzysowej.
W sytuacjach pilnych, zagrożenia życia można dzwonić po wsparcie pod numer alarmowy 112.
Zawsze też w pilnym przypadku można podejść na izbę przyjęć najbliższego szpitala psychiatrycznego.
